با گذشت بیش از یک صد روز، جنگ ناجوانمردانه و نامشروع عربستان علیه یمن همچنان ادامه دارد. حتی پس از اعلام رسمی آتش بس بشردوستانه از سوی سازمان ملل، جنگنده های عربستان سعودی و هم پیمانانش، خاک یمن را هدف حملات متعدد هوایی قرار می دهند.
بر اساس اعلام سازمان ملل، دست کم 80 درصد از جمعیت 25 میلیونی این کشور فقیر نیازمند کمک های ضروری هستند.
اما یکی از مقامات عربستان اعلام کرده است که ریاض خود را به آتش بس متعهد نمی داند. فرماندهی نیروهای این کشور که مسئولیت جنگ علیه یمن را برعهده دارد طی اظهاراتی اعلام کرد که سازمان ملل برای آتش بس با ما هماهنگ نکرده بود!
عربستان علاوه بر تجاوز نظامی موسوم به «طوفان قاطع» که از ششم فروردین سال جاری به بهانه باز گرداندن قدرت به دولت مستعفی یمن آغاز کرده، این کشور را هدف محاصره زمینی، هوایی و دریایی قرار داده و همین امر باعث بروز فاجعه انسانی در این کشور شده است.
درباره اهداف و انگیزه های عربستان در حمله به یمن، مطالب زیادی بیان شده است. به طور خلاصه می توان گفت عربستان هنوز نتوانسته است از بحران جانشینی ناشی از مرگ ملک عبد الله به طور کامل عبور کند و عزل و نصب ها در این کشور همچنان ادامه دارد. اضطراب در ساختار قدرت و روی کار آمدن جوانان بلندپرواز و بی تجربه، حمله به یمن را رقم زده است. تداوم این حملات اما حاکی از نوعی فرافکنی و منحرف ساختن افکار عمومی داخلی و منطقه ای از معضلات داخلی عربستان می باشد.
این در حالی است که ریاض هنوز به هیچ یک از اهداف اعلامی و غیر اعلامی خود از این تجاوز دست نیافته است، اما همچنان بر ادامه حملات خود اصرار می ورزد؛ حملاتی که تنها بر حجم پرونده جنایات جنگی عربستان افزوده و طبق اصول و قوانین بین المللی، قابل پیگرد حقوقی خواهد بود .
عربستان در راستای سیاست سرزمین سوخته با انجام بیش از ۱۷ هزار حمله هوایی، بیش از ۳۰۰ هزار خانه و ۵۰۰ مسجد و بیش از ۳۵۰ مدرسه و صدها تاسیسات زیربنایی دیگر در یمن را نابود کرده است، اما موفق نشده است به قدرت دفاعی ارتش یمن و نیروهای انصار الله آسیب جدی وارد سازد .
پیش بینی عربستان آن بود که با تجاوز نظامی به یمن بتواند زمینه را برای بازگشت عبدربه منصور به صنعا یا عدن فراهم سازد تا دولت مورد نظر خود را در این کشور تشکیل دهد، اما توسل به گزینه نظامی باعث شد که دولت مستعفی و فراری، حداقل مقبولیت و مشروعیت خود را نیز در یمن از دست بدهد.
از سوی دیگر عربستان خود را با سکوت و بلکه تایید ضمنی قدرت های جهانی مواجه می بیند، لذا مانع جدی برای ادامه حملات علیه یمن در برابر خود نمی بیند. در واقع شورای امنیت که وظیفه صلح و امنیت بین المللی را برعهده دارد در برابر عربستان و فشارهای حامیانی چون ایالات متحده گرفتار ملاحظه کاری سیاسی شده است. محکومیت جنایات انسانی عربستان در یمن توسط محافل حقوق بشری و یا نهادهایی مانند اتحادیه اروپا فاقد ضمانت اجرایی بوده و فراتر از شعارهای توخالی نیست.
با توجه به عوامل متعدد تداوم حمله به یمن، لازم است تدابیر و راهکارهای مناسبی برای توقف این تجاوزات اندیشیده شود. البته آن بخش از عواملی که به سیاست های داخلی عربستان و ساختار معیوب قدرت در این کشور مربوط می شود، قابل علاج نیست، مگر آن که عرصه داخلی عربستان دچار تحولات بنیادین شود و جوانان بی تجربه کنار رفته و حکام باتجربه بار دیگر به صحنه بازگردند.
اما قدرت های بین المللی به ویژه شورای امنیت ضرورت دارد با یک اجماع حول دفاع از مسائل انسانی و پرهیز از ملاحظه کاری سیاسی، مانع ادامه حملات سعودی ها علیه یمن شوند و این کمترین کاری است که امکان آن با یک اراده کوچک وجود دارد. اگر شورای امنیت قاطعانه علیه عربستان موضعگیری کند و قطعنامه ای صادر کند، دست کم می تواند آبروی ریخته شده خود را در صدور قطعنامه قبلی (محکومیت بمباران شونده به جای محکومیت متجاوز) بازیابد.
تلاش سعودی جهت مهار نفوذ جمهوری اسلامی در شرایط جدید معادلات منطقه ای نیز از دیگر موضوعاتی است که برخی ناظران را به این جمع بندی رسانده که پس از توافق هسته ای جمهوری اسلامی با گروه 1+5، از شدت درگیری های منطقه ای و از جمله جنگ یمن و سوریه کاسته شود، اما باید دانست چنین نگاهی بیش از حد خوش بینانه است: اولا مذاکرات ایران با گروه 1+5 تنها مختص مسایل هسته ای بوده و هیچ یک از پرونده های منطقه ای طی آن مطرح نشده است. ثانیا غرور و زیاده خواهی های حکام جدید عربستان فراتر از آن است که با ایران کنار بیایند، وگرنه پیش از این نیز تهران جهت پایان یافتن جنگ یمن، توصیه ها و وساطت هایی انجام داده بود، اما عربستان زیر بار نرفته بود. از طرف دیگر ایران نیز به رغم امضای توافق هسته ای، به هیچ وجه قصد ندارد از سیاست های اصولی خود در حمایت از محور مقاومت دست بردارد.
در پایان باید گفت سعودی ها در جنگ یمن گرفتار یک دور باطل شده اند؛ بدین معنا که هر چه بیشتر تجاوزات خود را ادامه دهند، هرچه بیشتر از جایگاه سیاسی و دینی خود به ویژه در منطقه و جهان اسلام می کاهند. تاثیرگذاری عناصر مصلحت اندیش در ساختار قدرت ریاض و نیز فشارهای جهانی، از جمله عوامل مهمی است که امید به پایان جنگ خانمانسوز در یمن را زنده می کند./
